Làm sao để tắt hoặc thay đổi tốc độ quạt của máy tính để giảm tiếng ồn?

Tiếng ồn từ quạt máy tính là một trong những nguyên nhân phổ biến gây khó chịu trong quá trình làm việc hay giải trí. Khi quạt hoạt động ở tốc độ cao liên tục, không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng mà còn có thể cho thấy máy đang gặp vấn đề về nhiệt độ hoặc cấu hình chưa tối ưu.

Vậy làm sao để kiểm soát, tắt hoặc thay đổi tốc độ quạt để máy hoạt động êm hơn mà không làm ảnh hưởng đến hiệu năng và tuổi thọ linh kiện?

Vì sao quạt máy tính gây ra tiếng ồn lớn?

Tốc độ quay cao do nhiệt độ tăng

Khi CPU, GPU hoặc các linh kiện khác sinh nhiệt nhiều, quạt sẽ tăng tốc độ để làm mát. Nếu hệ thống thông gió không hiệu quả hoặc máy bị bám bụi, tiếng quạt sẽ trở nên rõ rệt và liên tục.

Cấu hình BIOS hoặc phần mềm điều khiển chưa hợp lý

Một số máy tính có cấu hình mặc định cho quạt chạy ở tốc độ cao để đảm bảo nhiệt độ luôn thấp. Tuy nhiên, điều này lại dẫn đến tiếng ồn không cần thiết trong những tác vụ nhẹ như lướt web, xem phim.

Quạt bị mòn, khô dầu hoặc kẹt cơ học

Sau thời gian dài sử dụng, quạt có thể bị mài mòn, bụi bẩn hoặc khô dầu khiến cánh quạt quay không đều, phát ra tiếng ồn lạ hoặc rung mạnh.

Những lợi ích khi điều chỉnh tốc độ quạt hợp lý

• Giảm đáng kể tiếng ồn, cải thiện trải nghiệm sử dụng.

• Kéo dài tuổi thọ quạt và linh kiện bên trong.

• Tiết kiệm điện năng tiêu thụ.

• Giúp hệ thống hoạt động mát mẻ và ổn định hơn nếu biết cách cân bằng giữa nhiệt độ và tốc độ quạt.

Các cách tắt hoặc thay đổi tốc độ quạt của máy tính

Cách điều chỉnh trong BIOS/UEFI

Hầu hết các mainboard hiện nay đều có tính năng điều khiển quạt trực tiếp từ BIOS hoặc UEFI. Bạn có thể truy cập vào BIOS bằng cách nhấn phím tắt như Delete hoặc F2 khi khởi động máy.

Trong BIOS, mục Fan Control hoặc Q-Fan sẽ hiển thị các tùy chọn như:

• Tốc độ quạt theo nhiệt độ.

• Cài đặt chế độ im lặng, cân bằng, hiệu năng cao.

• Tùy chỉnh theo biểu đồ nhiệt độ – tốc độ.

Việc thay đổi các thông số này giúp quạt chỉ chạy nhanh khi cần thiết, hạn chế tiếng ồn trong tác vụ nhẹ.

Sử dụng phần mềm điều khiển quạt từ hệ điều hành

Một số phần mềm điều khiển tốc độ quạt hiệu quả có thể kể đến như:

• SpeedFan: Cho phép tùy chỉnh tốc độ từng quạt trên bo mạch chủ.

• MSI Afterburner: Điều chỉnh tốc độ quạt GPU nếu bạn dùng card đồ họa rời.

• AI Suite (ASUS), Dragon Center (MSI), Gigabyte SIV: Phần mềm do nhà sản xuất mainboard cung cấp, tương thích cao và dễ sử dụng.

Các phần mềm này giúp bạn kiểm soát quạt linh hoạt hơn, cài đặt nhiều profile như im lặng khi lướt web, tăng tốc khi chơi game, và có thể kích hoạt theo lịch trình hoặc nhiệt độ thực tế.

Vệ sinh và bảo trì quạt định kỳ

Việc vệ sinh quạt và tra dầu định kỳ không chỉ giảm tiếng ồn mà còn ngăn tình trạng quạt hỏng sớm. Bạn nên:

• Dùng chổi mềm và khí nén để thổi bụi.

• Kiểm tra các cánh quạt có bị cong, gãy không.

• Tra dầu bôi trơn trục quay nếu cần.

Đây là cách hiệu quả và an toàn để giảm tiếng ồn mà không cần can thiệp phần mềm hay phần cứng phức tạp.

Thay quạt mới chất lượng cao, độ ồn thấp

Nếu quạt cũ đã xuống cấp hoặc gây ồn dù đã vệ sinh kỹ, giải pháp lâu dài là thay thế bằng loại quạt mới với độ ồn thấp. Nhiều dòng quạt hiện nay được thiết kế tối ưu về khí động học và độ rung, hoạt động rất êm và bền bỉ.

Một số thương hiệu được đánh giá cao trong lĩnh vực này như Noctua, Be Quiet, Arctic, Deepcool… Thay quạt cũng là công việc phổ biến trong các quy trình sửa PC lỗi để khôi phục sự yên tĩnh và hiệu suất cho hệ thống.

Lưu ý khi điều chỉnh hoặc tắt quạt máy tính

Không nên tắt hoàn toàn quạt nếu không cần thiết

Quạt đóng vai trò làm mát các linh kiện quan trọng như CPU, GPU, VRM và chipset. Việc tắt hoàn toàn hoặc giảm quá thấp tốc độ quạt có thể khiến nhiệt độ tăng cao, dẫn đến giảm tuổi thọ linh kiện hoặc gây treo, sập nguồn.

Chỉ nên điều chỉnh tốc độ quạt ở mức phù hợp với nhu cầu sử dụng. Ví dụ: khi lướt web hoặc gõ văn bản, bạn có thể để quạt ở chế độ “silent” hoặc chạy ở mức tối thiểu. Khi chơi game hoặc xử lý đồ họa nặng, nên bật chế độ “performance” để đảm bảo làm mát tốt.

Theo dõi nhiệt độ hệ thống thường xuyên

Bạn nên dùng phần mềm như HWMonitor, HWiNFO hoặc AIDA64 để theo dõi nhiệt độ CPU, GPU và bo mạch chủ sau khi thay đổi tốc độ quạt. Nếu nhiệt độ luôn dưới mức cho phép, nghĩa là cấu hình điều chỉnh của bạn hoạt động tốt.

Không nên dùng phần mềm điều khiển xung đột với nhau

Chỉ nên dùng một phần mềm điều chỉnh quạt duy nhất để tránh xung đột điều khiển. Nếu dùng nhiều công cụ cùng lúc, các cài đặt có thể không hoạt động hoặc gây lỗi không mong muốn.

Khi nào cần nhờ đến dịch vụ sửa PC lỗi?

Việc điều chỉnh tốc độ quạt thường đơn giản, nhưng trong một số trường hợp, vấn đề có thể phức tạp hơn và đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu. Bạn nên cân nhắc tìm đến dịch vụ sửa PC lỗi khi:

• Quạt phát ra tiếng kêu lạ như cạ, rung, gõ, rít dù đã vệ sinh sạch.

• Không thể điều chỉnh tốc độ quạt qua BIOS hay phần mềm.

• Hệ thống quá nóng dù quạt đang chạy ở tốc độ cao.

• Quạt bị lỗi cơ học như cánh bị gãy, kẹt trục quay.

• Phần mềm điều chỉnh tốc độ bị lỗi hoặc không tương thích.

Các kỹ thuật viên chuyên sửa PC sẽ giúp bạn kiểm tra toàn bộ hệ thống, thay thế linh kiện nếu cần và cấu hình lại hệ thống làm mát hợp lý để vừa đảm bảo hiệu năng, vừa giảm tiếng ồn tối đa.

Cách duy trì hệ thống luôn hoạt động êm và mát

• Vệ sinh máy tính định kỳ ít nhất mỗi quý.

• Đặt máy ở nơi thông thoáng, tránh gần nguồn nhiệt.

• Dùng đế tản nhiệt đối với laptop.

• Đảm bảo luồng gió trong case hợp lý: hút gió mát phía trước, thổi gió nóng phía sau và phía trên.

• Cập nhật BIOS và driver hệ thống để tương thích tốt hơn với phần mềm điều khiển quạt.

Tiếng ồn từ quạt máy tính là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể khắc phục được nếu bạn biết cách điều chỉnh tốc độ quạt hợp lý, vệ sinh đúng cách và sử dụng phần mềm hỗ trợ hiệu quả. Việc giảm tiếng ồn không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm mà còn hỗ trợ hệ thống hoạt động ổn định, bền bỉ hơn.

Trong những trường hợp phức tạp hoặc không thể tự xử lý, việc tìm đến sửa PC lỗi là lựa chọn thông minh. Bạn sẽ được kiểm tra toàn diện, đưa ra giải pháp tối ưu nhất để làm mát hệ thống mà vẫn đảm bảo sự yên tĩnh khi sử dụng máy tính hàng ngày.

Xem thêm:

Làm sao để chuyển đổi giữa các phiên bản Windows trên máy tính?

Máy tính của tôi bị lỗi không nhận kết nối qua Ethernet, phải làm sao?